ΥΠΕΡΤΑΣΗ

Υπέρταση

Η αρτηριακή πίεση είναι η πίεση (δύναμη) που εξασκεί το αίμα πάνω στα τοιχώματα των αρτηριών. Καθώς η καρδιά στέλνει το αίμα στις αρτηρίες κατά ώσεις η πίεση αυξάνεται και μειώνεται με κάθε κτύπο. Όταν η καρδιά συσπάται, αυξάνει η πίεση μέχρι ένα μέγιστο σημείο που το λέμε συστολική πίεση ΣΑΠ (μεγάλη) και μειώνεται, όταν χαλαρώνει, μέχρι ένα ελάχιστο που το λέμε διαστολική πίεση ΔΑΠ (μικρή).

Ως υπέρταση ορίζεται η υψηλή αρτηριακή πίεση (άνω των φυσιολογικών επιπέδων) σε συνθήκες ηρεμίας και έπειτα από επαναλαμβανόμενες μετρήσεις. Συγκεκριμένα, ένας ενήλικας θεωρείται υπερτασικός όταν έχει:

  • ΣΑΠι ≥ 140mmHg ή/ και
  • ΔΑΠ ≥ 90mmHg

Σε παγκόσμιο επίπεδο ένας στους τρεις ενήλικες είναι υπερτασικός, ενώ στην Ελλάδα η πάθηση αφορά το 20% του συνολικού πληθυσμού.

Στις περισσότερες περιπτώσεις η υπέρταση χαρακτηρίζεται ως ιδιοπαθής, οφείλεται δηλαδή σε:

  • κληρονομικούς παράγοντες
  • αυξημένο σωματικό βάρος σε συνδυασμό με καθιστική ζωή
  • υπερβολική πρόσληψη αλατιού
  • αυξημένο άγχος

Ωστόσο, υπάρχουν και περιπτώσεις, όπου η υπέρταση χαρακτηρίζεται ως δευτεροπαθής, προκαλείται δηλαδή από άλλη πάθηση και εμφανίζεται λόγω αυτής. Παθήσεις που συσχετίζονται με την εκδήλωση δευτεροπαθούς υπέρτασης είναι η αρτηριοσκλήρυνση, η υπνική άπνοια, ορισμένες παθήσεις των νεφρών κ.α.

Η υπέρταση χαρακτηρίζεται ως «σιωπηλή νόσος», διότι δεν προκαλεί συμπτώματα και συνήθως παραμένει αδιάγνωστη για μεγάλο χρονικό διάστημα, επιβαρύνοντας τη λειτουργικότητα των αγγείων. Ίσως, ο βαριά υπερτασικός ασθενής να αναφέρει συμπτώματα όπως κεφαλαλγία, ρινορραγία, αίσθημα παλμώνυ κ.α Η μη διαγνωσμένη ή ανεξέλεγκτα υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να οδηγήσει σε καρδιαγγειακή νόσο, χρόνια νεφρική νόσο και σοβαρή βλάβη στα μάτια.

Η αλλαγή των συνηθειών τρόπου ζωής (σε συνδυασμό με φαρμακευτική αγωγή αν χρειάζεται) θεωρείται άκρως σημαντική για την αντιμετώπιση και πρόληψη της νόσου. Για τον βέλτιστο έλεγχο της αρτηριακής πίεσης συστήνονται τα εξής:

  • Διακοπή καπνίσματος.
  • Τακτική φυσική δραστηριότητα.
  • Απώλεια σωματικού βάρους, σε περιπτώσεις υπερβαρότητας ή παχυσαρκίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι μια απώλεια της τάξεως του 5-10 % θεωρείται κλινικά ικανή να μειώσει σημαντικά τη δόση των χορηγηθέντων αντι-υπερτασικών φαρμάκων ή/ και να οδηγήσει στη διακοπή τους
  • Περιορισμός αλατιού. Η µέση πρόσληψη άλατος ανέρχεται στα 10-12γρ / ημέρα, όταν η ημερήσια συνιστώµενη πρόσληψη είναι 5-6γρ.
  • Αύξηση πρόσληψης καλίου, μέσω κατανάλωσης ποικιλίας φρούτων και λαχανικών πλούσιων σε κάλιο (π.χ. μπανάνα, τομάτα, πατάτα, κ.α.). Η αυξημένη πρόσληψη καλίου συνδέεται µε μείωση της αρτηριακής πίεσης σε άτομα µε υπέρταση αλλά και σε υγιή.
  • Υιοθέτηση ενός πλάνου διατροφής κοντά στο Μεσογειακό πρότυπο.
  • Περιορισμός πρόσληψης αλκοόλ. Προτείνονται έως 2 ποτά/ ημέρα για άνδρες και 1 για γυναίκες, σε όσους το συνηθίζουν.
  • Μείωση του άγχους (αποκοπή από στρεσογόνες καταστάσεις)
  • Επαρκής και καλής ποιότητας ύπνος (7-9 ώρες κατά μέσο όρο, ημερησίως)